این داستان آغاز پهپادهای ایرانی است
در روزهای اخیر رسانه‌ها درباره پهپادهای ایرانی ، توانمندی‌ها و معادلات کیفی آنها در جنگ مدرن سر و صدا کرده‌اند، چرا که ادعا می‌کنند روسیه از آنها در عملیات نظامی خود در اوکراین به‌ویژه شاهد-136 استفاده می‌کند.
با این حال، سؤالات زیادی وجود دارد که مهمترین آنها این است که ایران، کشوری که بیش از 40 سال در محاصره اکثر کشورهای جهان است، چگونه توانسته است این نوع هواپیما را بسازد و به قطب جهانی در این زمینه تبدیل شود؟ یا به طور خلاصه: داستان پهپادهای ایرانی چیست؟
با شروع جنگ تحمیلی
پس از شروع جنگ تحمیلی صدام حسین علیه جمهوری اسلامی در سال 1359، نیاز مبرمی به شناسایی هوایی پایگاه های حزب بعث عراق احساس شد و این امر توسط هواپیماهای شناسایی سرنشین دار آمریکایی RF-4 و RF-5 انجام شد. که ایران از زمان شاه در اختیار داشت. اما این هواپیماها به دلیل ماهیت غیرمسلح بودن دارای ضعف جدی بودند که آنها را به هدف شکار جنگنده های رهگیر و پدافند هوایی عراق تبدیل کرد.
از این رو در اواخر سال 1362 ایده استفاده از پهپادها بر اساس مدل هایی که توسط برخی از کارشناسان دانشگاه اصفهان طراحی شده بود، برای اولین بار در بین رهبران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران به ذهن خطور کرد. طول آن هواپیماها حدود 80 سانتی متر بود و ارتفاع پروازشان به حدی بود که با چشم غیرمسلح نامرئی می شدند.
سپاه پاسداران با بهره مندی از این کارشناسان، گردان رعد را به صورت تخصصی کار با این نوع هواپیما که در منطقه اهواز و در پادگان های نزدیک جبهه ها مستقر می شد، با هدف تهیه تصاویر شناسایی برای جبهه ها تأسیس کرد.
با گذشت زمان، این گردان سازماندهی گسترده تری پیدا کرد و زمینه ساز تشکیل «صنایع هوایی بیت المقدس» در سال 1363 شد. هواپیمای «تالش» اولین هواپیمای طراحی و ساخته شد. این هواپیما به سرعت 120 کیلومتر در ساعت می رسید و با کنترل رادیویی هدایت می شد. بلافاصله هواپیمای «تالش 2» ساخته شد که به سرعت 140 کیلومتر در ساعت، در برد عملیاتی 5 کیلومتر، ارتفاع پرواز 2700 متر و زمان پرواز 45 دقیقه رسید
سادگی در تولید تصاویر، مدرن بودن و دقت بالای آنها، گستردگی مناطق تصویربرداری، هزینه پایین پرواز و عدم نیاز به مهارت های خاص در تفسیر تصاویر از جمله ویژگی هایی بود که به برجسته سازی اهمیت و اثربخشی تصاویر کمک کرد. حضور این هواپیماها در اختیار فرماندهان که باعث ارتقای گردان رعد به یگان هواپیمای بدون سرنشین شد. شرکت صحرایی و این هواپیما به روایت فیلم مهاجر به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا برای ایرانیان آشنا بود. اما نام هواپیما به شهید سردار علی اصغر مهاجر برمی گردد که در پنجمین عملیات کربلای 7 در 7 اسفند 1366 به شهادت رسید و از طراحان و مربیان پرواز این پهپادها بود.
تا پایان جنگ، یگان پهپادی سپاه پاسداران 940 مأموریت شناسایی هوایی، ثبت 54 هزار عکس و شناسایی 18570 کیلومتر مربع از مناطق عملیاتی و مواضع ارتش صدام را انجام داد.
نگاهی به تلاش های شهید فرمانده حسن اللقیس در این زمینه
با توجه به عملکرد موفق و چشمگیر این یگان در دوران دفاع مقدس، یکی از مهم ترین نتیجه گیری ها تلاش برای توسعه و ارتقای توانمندی هواپیماهای بدون سرنشین بود. شهید فرمانده حسن اللقیس مقاومت اسلامی حزب الله نقش اساسی و محوری در توسعه نسل ها و انواع بسیاری از این هواپیماها (مهاجر – ابابیل – شهید و …) داشت و به همین دلیل تصویر وی در یکی از نمایشگاه های پهپاد که توسط رهبر انقلاب اسلامی حضرت امام سید علی خامنه ای افتتاح شد. توسعه این هواپیماها محدود به شرکت قدس نبود، بلکه به شرکت هسا وزارت دفاع واگذار شد و اکنون سازمان صنایع هوایی ایران مسئولیت آن را بر عهده دارد.
همچنین بر کسی پوشیده نیست که نقش والای حضرت امام خامنه ای در موفقیت های این حوزه با توجه به علاقه خاصی که به آن داشتند و ارائه مشاوره راهبردی ایشان به نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با افزایش روز افزون تعداد پهپادهای رزمی، تا زمانی که ایران دارای بزرگترین ناوگان پهپادهای جنگی در منطقه و جهان است و امروز به یکی از اولین کشورهای سازنده و توسعه دهنده این هواپیماها تبدیل شده است.
